Mateusz A. Baluk: porównanie to wyzwanie

Doktorant na Uniwersytecie Gdańskim (UG) Mateusz Adam Baluk jest finalistą XIX edycji konkursu Popularyzator Nauki w kategorii Animator.

MROCZNE SEKRETY

Naukowy "horror" z przymrużeniem oka pt. "Co skrywa mrok" prowadzi widzów w podziemie Wydziału Chemii UMK. Czy studentom dostanie się od profesora Myszki, za myszkowanie po laboratoriach nocą - można zobaczyć na filmie zmontowanym przez Mateusza Adama Baluka. Nagranie powstało w ramach V Ogólnopolskiego Festiwalu Pokazów Chemicznych. Twórcami są członkowie Naukowego Koła Chemików UG, których łączy wspólna pasja - nie tylko do samej chemii, ale też do popularyzacji nauk przyrodniczych.

To właśnie tu rozpoczęła się przygoda popularyzatorska Mateusza Baluka. "Chcę przekazać innym, w sposób przystępny i zrozumiały, zagadnienia chemiczne, które bardzo często są przedstawiane jako trudne." Jego zdaniem zrozumienie podstaw może inspirować do dalszych naukowych poszukiwań. Sam ich nie przerywa - mimo że ukończył już studia magisterskie, wciąż uczy się chemii w Szkole Doktorskiej Nauk Ścisłych i Przyrodniczych.

"Moją pasją jest nauczanie – oparte o wiedzę z zakresu dydaktyki i przyswajania wiedzy, w której jest wiele zabawy i dyskusji. Kieruję się również zasadą, która widnieje na tablicy mojej organizacji: 'Dobry nauczyciel to ten, który wytłumaczy to, czego nie umie'" - podkreśla. Jednocześnie sam stawia na ciągły rozwój i podejmuje coraz to nowe próby popularyzacji nauki - wśród uczniów, doktorantów i studentów, w tym - osób Głuchych, popularyzując "Studia na Migi!"

Poza kołem naukowym, swoją działalność popularyzatorską związał również z Radą Samorządu Studentów Wydziału Chemii UG (do 2020), Katedrą Technologii Środowiska, Wydział Chemii UŁ oraz Bałtyckim Stowarzyszeniem Chemików. Odwiedza szkoły, centra handlowe i pikniki naukowe. Przyznaje, że udało mu się dotrzeć do szerszego grona odbiorców.

CHEMIA NIE JEST TRUDNA

Mówi do wszystkich, którzy są chętni poszerzyć swoje horyzonty o wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych, w szczególności chemicznych. „Co prawda, większość z nich to młodzież szkolna – od przedszkola po szkoły ponadpodstawowe, ale również studenci, doktoranci oraz rodzice i najbliżsi uczestników [pokazów, warsztatów i dyskusji]" - wylicza kandydat. Dodaje, że są to osoby zróżnicowane ze względu na wiek, jak i ze względu na stopień zaawansowania wiedzy z chemii.

Przedszkolakom i uczniom szkół podstawowych przybliża naukę za pomocą prostych, ale i efektownych reakcji chemicznych, jak np. trąba słonia, eksperymenty z suchym lodem i ciekłym azotem, które "często wywołują zdziwienie i zaciekawienie na twarzach słuchaczy". Uczniom szkół ponadgimnazjalnych pokazuje bardziej zaawansowane (popularyzator konsekwentnie unika słowa "trudne") reakcje, które są wstępem do tłumaczenia zagadnień takich jak np. równowaga chemiczna.

"Pokazywanie konkretnych i bardziej wymagających reakcji pomaga lepiej zrozumieć skomplikowane na pierwszy rzut oka zagadnienia i stanowi bardzo dobry wstęp do dyskusji, dzięki którym słuchacze mogą zgłębić swoją wiedzę. Takim dyskusjom oprócz uczniów często przysłuchują się też opiekunowie – rodzice czy dziadkowie, stąd bardzo ważnym elementem mojej pracy popularyzatorskiej jest umiejętność dostosowania języka do odbiorcy, którym może być jednocześnie dziecko lub osoba dorosła oraz umiejętność znajdywania trafnych porównań, aby dane zagadnienie było zrozumiałe dla wszystkich" - tak przedstawia jedno z największych wyzwań w swojej pracy.

DOZWOLONE W DOMU

Mateusz Adam Baluk prowadzi warsztaty oparte na m.in. bezpiecznej chemii, czyli na składnikach dostępnych najczęściej w kuchni. Ich uczestnicy mogą sami wykonać takie doświadczenia w domu. Podobnie funkcjonują jego produkcje w serwisie YouTube, z których można dowiedzieć się np. jak zbudować ogniwo słoneczne wykorzystując sok z czarnych jagód czy jak powstaje druk 3D. Tu oczywiście niezbędny jest już "cięższy sprzęt" laboratoryjny - ale metodykę powinien zrozumieć każdy, komu na tym zależy.

Doktorant uczestniczy w corocznych festiwalach i wydarzeniach, takich jak: Chemiłajki, Bal Charytatywny Fundacji Trzeba Marzyć czy Dni Otwarte Wydziału Chemii UG. Prowadzi fanpage na facebooku „Bałtyckiego Stowarzyszenia Chemików”, gdzie udostępnia informacje o wydarzeniach związanych z chemią i środowiskiem.

Aktywnie działa też w samym środowisku akademickim. Po ukończeniu dwóch edycji Szkoły Młodego Naukowca Samorządowca przeprowadzał szkolenia na temat praw i obowiązków doktoranta, grantów dla doktorantów oraz "dobrego życia doktoranckiego". Uczestniczył w programie Nakręcona Nauka. Należy do Zespołu ds. Popularyzacji Nauki Krajowej Reprezentacji Doktorantów, gdzie tworzy podcasty naukowe oraz kolejną edycję konkursu "Popularyzacja nie boli". W konkursie tym sam otrzymał I nagrodę w kategorii "Doktorancki Eksperymentator Roku" oraz III miejsce za projekt "Studia na Migi!"

Mateusz Adam Baluk dodaje, że "popularyzacja nauki niejedno ma imię". Dla niego – różnymi twarzami popularyzacji są różne grupy odbiorców. Deklaruje, że „w związku z ciągłym rozwojem” zamierza podejmować coraz to nowe próby upowszechniania wiedzy – tak wśród uczniów, jak i wśród doktorantów i studentów.

Nauka w Polsce

kol/ bar/