Poza wyjątkami, dziedziczone mutacje w genach tylko w kilku procentach decydują o ryzyku różnorodnych chorób. Najważniejszy w tym względzie jest styl życia i środowisko - wynika z szeroko zakrojonej analizy badań przeprowadzonych w ostatnich 20 latach.
W większości przypadków rozwinięcie się danej choroby zależy od genów w mniej, niż 5 procentach - twierdzą naukowcy z University of Alberta.
Przeprowadzili oni największą jak dotąd metaanalizę badań na ten temat. Uwzględnili zebrane w ciągu dwóch dekad dane na temat związków między różnymi chorobami a częstymi mutacjami w genach (tzw. polimorfizmem pojedynczego nukleotydu, ang. single nucleotide polymorphisms - SNPs).
"Ujmując rzecz prościej: DNA nie określa przeznaczenia człowieka, a SNPs są bezużyteczne dla przewidywania chorób" - mówi prof. David Wishart, autor pracy opublikowanej w piśmie "PLOS ONE". - "Rozwinięcie się znaczącej większości chorób, w tym wielu nowotworów, cukrzycy, choroby Alzheimera, zależy od genów w najlepszym razie w 5-10 procentach".
Analiza wskazuje jednocześnie na ważne wyjątki, takie jak choroba Crohna, celiakia czy zwyrodnienie plamki żółtej, na których rozwój geny w pływają w 40-50 proc.
"Poza nielicznymi wyjątkami, coraz bardziej jasne staje się, że ryzyko pojawienia się większości chorób zależy od metabolizmu, środowiska, stylu życia i dostępu do różnego rodzaju substancji odżywczych oraz działania chemikaliów, bakterii i wirusów" - wyjaśnia prof. Wishart.
Badacze zwracają uwagę, że wyniki te stoją w sprzeczności z biznesowymi modelami wielu firm sugerujących, że testy genetyczne mogą skutecznie przewidzieć zagrożenie różnymi problemami zdrowotnymi. Jego zdaniem inne pomiary dostarczają dużo lepszych danych, pozwalających określić ryzyko chorób.
"Najważniejszy wniosek z tego badania jest taki, że jeśli chce się uzyskać miarodajne wyniki odnośnie zdrowia i skłonności do różnych chorób oraz tego, co można z nim zrobić, lepiej jest zmierzyć metabolizm, mikrobiom czy białka, a nie geny. Praca ta podkreśla także potrzebę zrozumienia wpływu naszego środowiska i bezpieczeństwa czy jakości jedzenia, powietrza i wody" - dodaje specjalista.
Więcej informacji na stronie:
https://www.ualberta.ca/science/news/2019/december/genetic-disease-health
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0220215
mat/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
